Δικαιώματα επιβατών

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

της 11ης Φεβρουαρίου 2004

για την καθιέρωση κοινών κανόνων για την αποζημίωση και την παροχή βοήθειας προς τους επιβάτες σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ακύρωσης ή μεγάλης καθυστέρησης των πτήσεων και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 295/91. (ΔΗΜ. ΔΙΚ. ΚΟΙ. 2004/100) (ΔΗΜ. ΔΙΚ. ΚΟΙ. 2004/100) (ΔΗΜ. ΔΙΚ. Κ

1. Ο παρών κανονισμός καθορίζει, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο παρόν, τα ελάχιστα δικαιώματα των επιβατών όταν:

α) τους αρνείται η επιβίβαση κατά τη θέλησή τους

β) η πτήση τους ακυρώνεται

γ) η πτήση τους καθυστερεί.

2. Η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού στο αεροδρόμιο του Γιβραλτάρ δεν θίγει τις αντίστοιχες νομικές θέσεις του Βασιλείου της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου όσον αφορά τη διαφορά σχετικά με την κυριαρχία επί του εδάφους στο οποίο βρίσκεται το αεροδρόμιο.

3. Η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού στο αεροδρόμιο του Γιβραλτάρ αναστέλλεται έως ότου τεθούν σε ισχύ οι ρυθμίσεις της κοινής δήλωσης που υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών του Βασιλείου της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου στις 2 Δεκεμβρίου 1987. Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου θα ενημερώσουν το Συμβούλιο για την ημερομηνία έναρξης ισχύος.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού:

α) «αερομεταφορέας»: μια επιχείρηση αερομεταφορών που διαθέτει έγκυρη άδεια εκμετάλλευσης

β) «εκτελών αερομεταφορέας»: ένας αερομεταφορέας που εκτελεί ή προτίθεται να εκτελέσει πτήση βάσει σύμβασης με επιβάτη ή για λογαριασμό άλλου νομικού ή φυσικού προσώπου που έχει συνάψει σύμβαση με τον εν λόγω επιβάτη

γ) «κοινοτικός αερομεταφορέας»: αερομεταφορέας που διαθέτει έγκυρη άδεια εκμετάλλευσης, η οποία έχει χορηγηθεί από κράτος μέλος σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2407/92 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1992, για την αδειοδότηση των αερομεταφορέων(5)

δ) «διοργανωτής ταξιδιών»: κάθε διοργανωτή, με εξαίρεση τους αερομεταφορείς, κατά την έννοια του άρθρου 2 σημείο 2 της οδηγίας 90/314/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 1990, για τα οργανωμένα ταξίδια, τις οργανωμένες διακοπές και τα πακέτα εκδρομών(6)

ε) «πακέτο»: οι υπηρεσίες που ορίζονται στο άρθρο 2, σημείο 1, της οδηγίας 90/314/ΕΟΚ

στ) «εισιτήριο»: ένα έγκυρο έγγραφο που παρέχει δικαίωμα μεταφοράς, ή κάτι ισοδύναμο σε έντυπη ή μη έντυπη μορφή, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής μορφής, το οποίο εκδίδεται ή εγκρίνεται από τον αερομεταφορέα ή τον εξουσιοδοτημένο πράκτορά του

ζ) «κράτηση»: το γεγονός ότι ο επιβάτης διαθέτει εισιτήριο ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο που δείχνει ότι η κράτηση έχει γίνει αποδεκτή και καταχωριστεί από τον αερομεταφορέα ή τον ταξιδιωτικό πράκτορα

η) «τελικός προορισμός»: ο προορισμός που αναγράφεται στο εισιτήριο που προσκομίζεται στο γκισέ ελέγχου ή, σε περίπτωση απευθείας πτήσεων με ανταπόκριση, ο προορισμός της τελευταίας πτήσης· οι διαθέσιμες εναλλακτικές πτήσεις με ανταπόκριση δεν λαμβάνονται υπόψη, εφόσον τηρείται η αρχικά προγραμματισμένη ώρα άφιξης

i) «άτομο με μειωμένη κινητικότητα»: κάθε πρόσωπο του οποίου η κινητικότητα είναι μειωμένη κατά τη χρήση των μεταφορών λόγω σωματικής αναπηρίας (αισθητηριακής ή κινητικής, μόνιμης ή προσωρινής), διανοητικής αναπηρίας, ηλικίας ή οποιασδήποτε άλλης αιτίας αναπηρίας, και του οποίου η κατάσταση απαιτεί ειδική προσοχή και προσαρμογή των υπηρεσιών που παρέχονται σε όλους τους επιβάτες στις ανάγκες του

(ι) «άρνηση επιβίβασης»: η άρνηση μεταφοράς επιβατών σε πτήση, παρότι αυτοί έχουν προσέλθει για επιβίβαση σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 3 παράγραφος 2, εκτός εάν υπάρχουν εύλογοι λόγοι για την άρνηση επιβίβασης, όπως λόγοι υγείας, ασφάλειας ή ασφάλειας της πτήσης ή ανεπαρκή ταξιδιωτικά έγγραφα

«εθελοντής»: πρόσωπο που έχει προσέλθει για επιβίβαση σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 3 παράγραφος 2 και ανταποκρίνεται θετικά στην πρόσκληση του αερομεταφορέα προς τους επιβάτες που είναι διατεθειμένοι να παραιτηθούν από την κράτησή τους έναντι παροχών.

«ακύρωση»: η μη εκτέλεση πτήσης που είχε προγραμματιστεί και για την οποία είχε κρατηθεί τουλάχιστον μία θέση.

Άρθρο 3

Πεδίο

1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται:

α) στους επιβάτες που αναχωρούν από αεροδρόμιο που βρίσκεται στο έδαφος κράτους μέλους στο οποίο εφαρμόζεται η Συνθήκη

β) στους επιβάτες που αναχωρούν από αεροδρόμιο που βρίσκεται σε τρίτη χώρα προς αεροδρόμιο που βρίσκεται στο έδαφος κράτους μέλους στο οποίο εφαρμόζεται η Συνθήκη, εκτός εάν έλαβαν οφέλη ή αποζημίωση και τους παρασχέθηκε βοήθεια στην εν λόγω τρίτη χώρα, εάν ο αερομεταφορέας που εκτελεί την εν λόγω πτήση είναι αερομεταφορέας της Κοινότητας.

2. Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται υπό την προϋπόθεση ότι οι επιβάτες:

α) έχουν επιβεβαιωμένη κράτηση για την εν λόγω πτήση και, εκτός από την περίπτωση ακύρωσης που αναφέρεται στο άρθρο 5, προσκομίζουν τα στοιχεία τους για τον έλεγχο εισιτηρίων

- όπως ορίζεται και κατά την ώρα που έχει προσδιοριστεί εκ των προτέρων και εγγράφως (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών μέσων) από τον αερομεταφορέα, τον ταξιδιωτικό πράκτορα ή έναν εξουσιοδοτημένο ταξιδιωτικό πράκτορα,

ή, εάν δεν έχει προσδιοριστεί ώρα,

- το αργότερο 45 λεπτά πριν από την δημοσιευμένη ώρα αναχώρησης, ή

β) έχουν μεταφερθεί από αερομεταφορέα ή ταξιδιωτικό πράκτορα από την πτήση για την οποία είχαν κράτηση σε άλλη πτήση, ανεξάρτητα από τον λόγο.

3. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε επιβάτες που ταξιδεύουν δωρεάν ή με μειωμένο ναύλο που δεν είναι άμεσα ή έμμεσα διαθέσιμος στο κοινό. Ωστόσο, εφαρμόζεται σε επιβάτες που διαθέτουν εισιτήρια που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο προγράμματος τακτικών επιβατών ή άλλου εμπορικού προγράμματος από αερομεταφορέα ή ταξιδιωτικό πράκτορα.

4. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται μόνο σε επιβάτες που μεταφέρονται με μηχανοκίνητα αεροσκάφη σταθερής πτέρυγας.

5. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε κάθε αερομεταφορέα που εκτελεί πτήσεις και παρέχει μεταφορά σε επιβάτες που καλύπτονται από τις παραγράφους 1 και 2. Όταν αερομεταφορέας που δεν έχει σύναψει σύμβαση με τον επιβάτη εκπληρώνει υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό, θεωρείται ότι το πράττει για λογαριασμό του προσώπου που έχει συνάψει σύμβαση με τον εν λόγω επιβάτη.

6. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τα δικαιώματα των επιβατών που απορρέουν από την οδηγία 90/314/ΕΟΚ. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ακύρωσης οργανωμένου ταξιδιού για λόγους άλλους από την ακύρωση της πτήσης.

Άρθρο 4

Άρνηση επιβίβασης

1. Όταν ο εκτελών αερομεταφορέας έχει βάσιμους λόγους να αρνηθεί την επιβίβαση σε πτήση, καλεί πρώτα εθελοντές να παραιτηθούν από τις κρατήσεις τους έναντι παροχών που συμφωνούνται μεταξύ του ενδιαφερόμενου επιβάτη και του εκτελούντος αερομεταφορέα. Οι εθελοντές λαμβάνουν βοήθεια σύμφωνα με το άρθρο 8, η οποία συμπληρώνει τις παροχές που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο.

2. Εάν ο αριθμός των εθελοντών δεν επαρκεί για να επιτραπεί η επιβίβαση των υπολοίπων επιβατών με κρατήσεις, ο εκτελών αερομεταφορέας μπορεί να αρνηθεί την επιβίβαση σε επιβάτες παρά τη θέλησή τους.

3. Εάν αρνηθεί την επιβίβαση σε επιβάτες παρά τη θέλησή τους, ο εκτελών αερομεταφορέας τους αποζημιώνει αμέσως σύμφωνα με το άρθρο 7 και τους παρέχει βοήθεια σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 9.

Άρθρο 5

Ακύρωση

1. Σε περίπτωση ακύρωσης πτήσης, οι ενδιαφερόμενοι επιβάτες:

α) προσφέρεται βοήθεια από τον αερομεταφορέα που εκτελεί την πτήση σύμφωνα με το άρθρο 8, και

β) προσφέρεται βοήθεια από τον εκτελούντα αερομεταφορέα σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) και το άρθρο 9 παράγραφος 2, καθώς και, σε περίπτωση αλλαγής δρομολογίου, όταν η εύλογα αναμενόμενη ώρα αναχώρησης της νέας πτήσης είναι τουλάχιστον την επόμενη ημέρα από την προγραμματισμένη αναχώρηση της ακυρωθείσας πτήσης, η βοήθεια που ορίζεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο β) και στο άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο γ)

γ) έχουν δικαίωμα αποζημίωσης από τον αερομεταφορέα που εκτελεί την πτήση σύμφωνα με το άρθρο 7, εκτός εάν:

i) έχουν ενημερωθεί για την ακύρωση τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης, ή

ii) έχουν ενημερωθεί για την ακύρωση μεταξύ δύο εβδομάδων και επτά ημερών πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και τους προσφέρεται μεταφορά με άλλη διαδρομή, η οποία τους επιτρέπει να αναχωρήσουν το αργότερο δύο ώρες πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους λιγότερο από τέσσερις ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα άφιξης, ή

iii) ενημερώθηκαν για την ακύρωση λιγότερο από επτά ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και τους προσφέρθηκε αναδρομολόγηση, η οποία τους επέτρεπε να αναχωρήσουν το αργότερο μία ώρα πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους λιγότερο από δύο ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα άφιξης.

2. Όταν οι επιβάτες ενημερώνονται για την ακύρωση, τους παρέχονται εξηγήσεις σχετικά με τις πιθανές εναλλακτικές μεταφορές.

3. Ο εκτελών αερομεταφορέας δεν υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση σύμφωνα με το άρθρο 7, εάν μπορεί να αποδείξει ότι η ακύρωση οφείλεται σε εξαιρετικές περιστάσεις που δεν θα μπορούσαν να αποφευχθούν ακόμη και αν είχαν ληφθεί όλα τα εύλογα μέτρα.

4. Το βάρος της απόδειξης σχετικά με το αν και πότε ο επιβάτης ενημερώθηκε για την ακύρωση της πτήσης βαρύνει τον εκτελούντα αερομεταφορέα.

Άρθρο 6

Καθυστέρηση

1. Όταν ο εκτελών αερομεταφορέας έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι η πτήση θα καθυστερήσει πέραν της προγραμματισμένης ώρας αναχώρησης:

α) κατά δύο ώρες ή περισσότερο, για πτήσεις 1500 χιλιομέτρων ή λιγότερο, ή

β) κατά τρεις ώρες ή περισσότερο, για όλες τις ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1500 χιλιομέτρων και για όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1500 και 3500 χιλιομέτρων, ή

(γ) για τέσσερις ώρες ή περισσότερο, σε περίπτωση όλων των πτήσεων που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις α) ή β),

ο εκμεταλλευτής αερομεταφορέας προσφέρει στους επιβάτες:

(i) τη βοήθεια που ορίζεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) και στο άρθρο 9 παράγραφος 2, και

ii) όταν ο εύλογα αναμενόμενος χρόνος αναχώρησης είναι τουλάχιστον η επόμενη ημέρα από τον χρόνο αναχώρησης που είχε προηγουμένως ανακοινωθεί, τη βοήθεια που ορίζεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ)

iii) όταν η καθυστέρηση είναι τουλάχιστον πέντε ώρες, τη βοήθεια που ορίζεται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο α).

2. Σε κάθε περίπτωση, η βοήθεια προσφέρεται εντός των προθεσμιών που ορίζονται ανωτέρω για κάθε κατηγορία απόστασης.

Άρθρο 7

Δικαίωμα αποζημίωσης

1. Όταν γίνεται αναφορά στο παρόν άρθρο, οι επιβάτες δικαιούνται αποζημίωση ύψους:

α) 250 ευρώ για όλες τις πτήσεις 1500 χιλιομέτρων ή λιγότερο

β) 400 ευρώ για όλες τις ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1500 χιλιομέτρων και για όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1500 και 3500 χιλιομέτρων

γ) 600 ευρώ για όλες τις πτήσεις που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις α) ή β).

Για τον προσδιορισμό της απόστασης, λαμβάνεται ως βάση ο τελευταίος προορισμός στον οποίο η άρνηση επιβίβασης ή η ακύρωση θα καθυστερήσει την άφιξη του επιβάτη μετά την προγραμματισμένη ώρα.

2. Όταν προσφέρεται στους επιβάτες εναλλακτική διαδρομή προς τον τελικό προορισμό τους με άλλη πτήση σύμφωνα με το άρθρο 8, η ώρα άφιξης της οποίας δεν υπερβαίνει την προγραμματισμένη ώρα άφιξης της αρχικά κρατημένης πτήσης

α) κατά δύο ώρες, για όλες τις πτήσεις 1 500 χιλιομέτρων ή λιγότερο, ή

β) κατά τρεις ώρες, για όλες τις ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1 500 χιλιομέτρων και για όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1 500 και 3 500 χιλιομέτρων, ή

γ) κατά τέσσερις ώρες, για όλες τις πτήσεις που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις α) ή β),

ο αερομεταφορέας μπορεί να μειώσει την αποζημίωση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 κατά 50 %.

3. Η αποζημίωση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 καταβάλλεται σε μετρητά, με ηλεκτρονική τραπεζική μεταφορά, τραπεζική εντολή ή τραπεζική επιταγή ή, με τη συγκατάθεση του επιβάτη, με ταξιδιωτικά κουπόνια ή/και άλλες υπηρεσίες.

4. Οι αποστάσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 μετρώνται με τη μέθοδο της ορθογώνιας αποστάσεως.

Άρθρο 8

Δικαίωμα επιστροφής χρημάτων ή αλλαγής δρομολογίου

1. Όταν γίνεται αναφορά στο παρόν άρθρο, προσφέρεται στους επιβάτες η επιλογή μεταξύ:

α) - την επιστροφή, εντός επτά ημερών, με τα μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 7 παράγραφος 3, του συνολικού κόστους του εισιτηρίου στην τιμή στην οποία αγοράστηκε, για το τμήμα ή τα τμήματα του ταξιδιού που δεν πραγματοποιήθηκαν, καθώς και για το τμήμα ή τα τμήματα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, εάν η πτήση δεν εξυπηρετεί πλέον τον αρχικό ταξιδιωτικό προγραμματισμό του επιβάτη, και, κατά περίπτωση,

- πτήση επιστροφής στον πρώτο τόπο αναχώρησης, το συντομότερο δυνατόν

β) αναδρομολόγηση, υπό συγκρίσιμες συνθήκες μεταφοράς, προς τον τελικό προορισμό τους το συντομότερο δυνατόν, ή

γ) αναδρομολόγηση, υπό συγκρίσιμες συνθήκες μεταφοράς, προς τον τελικό προορισμό τους σε μεταγενέστερη ημερομηνία, κατά την ευχέρεια του επιβάτη, υπό την επιφύλαξη της διαθεσιμότητας θέσεων.

2. Η παράγραφος 1 στοιχείο α) εφαρμόζεται επίσης στους επιβάτες των οποίων οι πτήσεις αποτελούν μέρος ενός πακέτου, με εξαίρεση το δικαίωμα επιστροφής των χρημάτων, όταν το δικαίωμα αυτό προκύπτει από την οδηγία 90/314/ΕΟΚ.

3. Όταν, σε περίπτωση που μια πόλη ή περιοχή εξυπηρετείται από περισσότερα αεροδρόμια, ένας αερομεταφορέας προσφέρει σε έναν επιβάτη πτήση προς εναλλακτικό αεροδρόμιο από αυτό για το οποίο έγινε η κράτηση, ο αερομεταφορέας φέρει το κόστος μεταφοράς του επιβάτη από το εναλλακτικό αεροδρόμιο είτε προς το αεροδρόμιο για το οποίο έγινε η κράτηση είτε προς άλλο κοντινό προορισμό που συμφωνήθηκε με τον επιβάτη.

Άρθρο 9

Δικαίωμα φροντίδας

1. Όταν γίνεται αναφορά στο παρόν άρθρο, προσφέρονται δωρεάν στους επιβάτες:

α) γεύματα και αναψυκτικά σε λογική αναλογία με τον χρόνο αναμονής

β) διαμονή σε ξενοδοχείο στις ακόλουθες περιπτώσεις

- όταν καθίσταται αναγκαία διαμονή μιας ή περισσότερων διανυκτερεύσεων, ή

- όταν καθίσταται αναγκαία διαμονή επιπλέον της προβλεπόμενης από τον επιβάτη

γ) μεταφορά μεταξύ του αεροδρομίου και του τόπου διαμονής (ξενοδοχείο ή άλλο).

2. Επιπλέον, στους επιβάτες προσφέρονται δωρεάν δύο τηλεφωνικές κλήσεις, τηλετύπες ή τηλεομοιοτυπίες ή ηλεκτρονικά μηνύματα.

3. Κατά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, ο εκτελών αερομεταφορέας λαμβάνει ιδίως υπόψη τις ανάγκες των προσώπων με μειωμένη κινητικότητα και των συνοδών τους, καθώς και τις ανάγκες των ασυνόδευτων παιδιών.

Άρθρο

Αναβάθμιση και υποβάθμιση

1. Εάν ο εκτελών αερομεταφορέας τοποθετήσει έναν επιβάτη σε θέση ανώτερης κατηγορίας από εκείνη για την οποία αγοράστηκε το εισιτήριο, δεν μπορεί να ζητήσει καμία συμπληρωματική πληρωμή.

2. Εάν ο εκτελών αερομεταφορέας τοποθετήσει έναν επιβάτη σε θέση κατώτερης κατηγορίας από εκείνη για την οποία αγοράστηκε το εισιτήριο, επιστρέφει, εντός επτά ημερών, με τα μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 7 παράγραφος 3

α) το 30 % της τιμής του εισιτηρίου για όλες τις πτήσεις 1500 χιλιομέτρων ή λιγότερο, ή

β) το 50 % της τιμής του εισιτηρίου για όλες τις ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1500 χιλιομέτρων, με εξαίρεση τις πτήσεις μεταξύ του ευρωπαϊκού εδάφους των κρατών μελών και των γαλλικών υπερπόντιων διαμερισμάτων, και για όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1500 και 3500 χιλιομέτρων, ή

γ) το 75 % της τιμής του εισιτηρίου για όλες τις πτήσεις που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις α) ή β), συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων μεταξύ του ευρωπαϊκού εδάφους των κρατών μελών και των γαλλικών υπερπόντιων διαμερισμάτων.

Άρθρο 11

Άτομα με μειωμένη κινητικότητα ή ειδικές ανάγκες

1. Οι αερομεταφορείς που εκτελούν πτήσεις δίνουν προτεραιότητα στη μεταφορά ατόμων με μειωμένη κινητικότητα και των συνοδών τους ή των πιστοποιημένων σκύλων-οδηγών, καθώς και των ασυνόδευτων παιδιών.

2. Σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης, ακύρωσης ή καθυστέρησης οποιασδήποτε διάρκειας, τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα και τα άτομα που τα συνοδεύουν, καθώς και τα ασυνόδευτα παιδιά, έχουν δικαίωμα να λάβουν φροντίδα σύμφωνα με το άρθρο 9 το συντομότερο δυνατόν.

Άρθρο

Πρόσθετη αποζημίωση

1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων των επιβατών σε πρόσθετη αποζημίωση. Η αποζημίωση που χορηγείται βάσει του παρόντος κανονισμού μπορεί να αφαιρεθεί από την εν λόγω αποζημίωση.

Με την επιφύλαξη των σχετικών αρχών και κανόνων του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της νομολογίας, η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται στους επιβάτες που έχουν εκούσια παραιτηθεί από την κράτησή τους σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1.

Άρθρο 13

Δικαίωμα προσφυγής

Σε περιπτώσεις όπου ο εκτελών αερομεταφορέας καταβάλλει αποζημίωση ή εκπληρώνει τις λοιπές υποχρεώσεις που του επιβάλλονται από τον παρόντα κανονισμό, καμία διάταξη του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως περιορισμός του δικαιώματός του να ζητήσει αποζημίωση από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων τρίτων, σύμφωνα με το εφαρμοστέο δίκαιο. Ειδικότερα, ο παρών κανονισμός δεν περιορίζει σε καμία περίπτωση το δικαίωμα του εκτελούντος αερομεταφορέα να ζητήσει αποζημίωση από τον ταξιδιωτικό πράκτορα ή άλλο πρόσωπο με το οποίο ο εκτελών αερομεταφορέας έχει συνάψει σύμβαση. Ομοίως, καμία διάταξη του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως περιορισμός του δικαιώματος του ταξιδιωτικού πράκτορα ή τρίτου μέρους, εκτός του επιβάτη, με το οποίο ο εκτελών αερομεταφορέας έχει συνάψει σύμβαση, να ζητήσει αποζημίωση ή αποκατάσταση από τον εκτελούντα αερομεταφορέα σύμφωνα με την ισχύουσα σχετική νομοθεσία.

Άρθρο 14

Υποχρέωση ενημέρωσης των επιβατών σχετικά με τα δικαιώματά τους

1. Ο αερομεταφορέας που εκτελεί την πτήση μεριμνά ώστε κατά τον έλεγχο των εισιτηρίων να αναρτάται, σε σημείο ευδιάκριτο από τους επιβάτες, ευανάγνωστη ανακοίνωση με το ακόλουθο κείμενο: «Σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης ή ακύρωσης ή καθυστέρησης της πτήσης σας κατά δύο ώρες τουλάχιστον, ζητήστε από το γκισέ ελέγχου εισιτηρίων ή την πύλη επιβίβασης το κείμενο που αναφέρει τα δικαιώματά σας, ιδίως όσον αφορά την αποζημίωση και την παροχή βοήθειας».

2. Ο εκτελών αερομεταφορέας που αρνείται την επιβίβαση ή ακυρώνει μια πτήση παρέχει σε κάθε επιβάτη που επηρεάζεται γραπτή ειδοποίηση στην οποία αναφέρονται οι κανόνες αποζημίωσης και παροχής βοήθειας σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Παρέχει επίσης σε κάθε επιβάτη που επηρεάζεται από καθυστέρηση τουλάχιστον δύο ωρών ισοδύναμη ειδοποίηση. Τα στοιχεία επικοινωνίας του εθνικού καθορισμένου φορέα που αναφέρεται στο άρθρο 16 παρέχονται επίσης στον επιβάτη σε γραπτή μορφή.

3. Όσον αφορά τα τυφλά και τα άτομα με προβλήματα όρασης, οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται με τη χρήση κατάλληλων εναλλακτικών μέσων.

Άρθρο 15

Αποκλεισμός παραίτησης

1. Οι υποχρεώσεις έναντι των επιβατών σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό δεν μπορούν να περιοριστούν ή να παραχωρηθούν, ιδίως με παρέκκλιση ή περιοριστική ρήτρα στη σύμβαση μεταφοράς.

2. Εάν, παρ' όλα αυτά, εφαρμοστεί τέτοια παρέκκλιση ή περιοριστική ρήτρα έναντι επιβάτη ή εάν ο επιβάτης δεν ενημερωθεί σωστά για τα δικαιώματά του και, για τον λόγο αυτό, αποδεχθεί αποζημίωση κατώτερη από εκείνη που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό, ο επιβάτης εξακολουθεί να έχει το δικαίωμα να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια ή όργανα προκειμένου να λάβει πρόσθετη αποζημίωση.

Άρθρο 16

Παραβάσεις

1. Κάθε κράτος μέλος ορίζει έναν φορέα αρμόδιο για την επιβολή του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τις πτήσεις από αεροδρόμια που βρίσκονται στην επικράτειά του και τις πτήσεις από τρίτη χώρα προς τα αεροδρόμια αυτά. Κατά περίπτωση, ο φορέας αυτός λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει τον σεβασμό των δικαιωμάτων των επιβατών. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τον φορέα που έχει οριστεί σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο.

2. Με την επιφύλαξη του άρθρου 12, κάθε επιβάτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία σε οποιονδήποτε φορέα έχει οριστεί σύμφωνα με την παράγραφο 1 ή σε οποιονδήποτε άλλο αρμόδιο φορέα που έχει ορίσει ένα κράτος μέλος, για φερόμενη παράβαση του παρόντος κανονισμού σε οποιοδήποτε αεροδρόμιο που βρίσκεται στην επικράτεια ενός κράτους μέλους ή σχετικά με οποιαδήποτε πτήση από τρίτη χώρα προς αεροδρόμιο που βρίσκεται στην επικράτεια του εν λόγω κράτους μέλους.

3. Οι κυρώσεις που επιβάλλουν τα κράτη μέλη για παραβάσεις του παρόντος κανονισμού είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.

Άρθρο 17

Έκθεση

Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, έως την 1η Ιανουαρίου 2007, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα του παρόντος κανονισμού, ιδίως όσον αφορά:

- την συχνότητα των περιπτώσεων άρνησης επιβίβασης και ακύρωσης πτήσεων,

- την ενδεχόμενη επέκταση του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού στους επιβάτες που έχουν συνάψει σύμβαση με αερομεταφορέα της Κοινότητας ή κατέχουν κράτηση θέσης σε πτήση που αποτελεί μέρος «πακέτου ταξιδιού» στο οποίο εφαρμόζεται η οδηγία 90/314/ΕΟΚ και οι οποίοι αναχωρούν από αεροδρόμιο τρίτης χώρας προς αεροδρόμιο κράτους μέλους, σε πτήσεις που δεν εκτελούνται από αερομεταφορείς της Κοινότητας,

- την ενδεχόμενη αναθεώρηση των ποσών αποζημίωσης που αναφέρονται στο άρθρο 7 παράγραφος 1.

Η έκθεση συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από νομοθετικές προτάσεις.

Άρθρο 18

Κατάργηση

Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 295/91 καταργείται.

Άρθρο 19

Έναρξη

Ο παρών κανονισμός τίθεται σε ισχύ στις 17 Φεβρουαρίου 2005.

Ο παρών κανονισμός είναι υποχρεωτικός σε όλα τα κράτη μέλη και εφαρμόζεται άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη.

Κυβερνήθηκε στο Στρασβούργο, 11 Φεβρουαρίου 2004.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

P. Cox

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

M. McDowell